-
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
Jak zaadresować list?10.05.200610.05.2006Witam,
chciałabym się dowiedzieć, jak prawidłowo należy adresować list do kierownika oddziału firmy X. Powinno się pisać :Sz.P. Tomasz Y
Kierownik Oddziału firmy X
czy może:Kierownik Oddziału firmy X
Tomasz Y
a może jest inna poprawna forma? Bardzo prosiłabym o możliwie szybką odpowiedz. Pozdrawiam -
Jak zapisywać tytuły utworów?22.03.201122.03.2011Drodzy Państwo,
jak należy zapisywać – „Mit o Prometeuszu” czy mit o Prometeuszu, „Przypowieść o robotnikach w winnicy” czy przypowieść o robotnikach w winnicy? To tytuły, stosować kursywę?
Dziękuję za odpowiedź.
Agnieszka
-
niż, a nie jak
2.12.20232.12.2023Nurtuje mnie kwestia używania, często spotykanego, „jak”w zastępstwie spójnika „niż”. Mam tu na myśli „lepszy jak poprzedni” w znaczeniu „lepszy niż poprzedni”. Czy jest to kwestia regionalizmu? Może to jakaś forma archaiczna. Bardzo proszę o wyjaśnienie skąd może się to brać i na ile jest to poprawne, bo niekiedy używanie takiego określenia bywa to mylące.
-
Pisownia cząstki by w połączeniu z jak15.12.201715.12.2017Szanowni Państwo!
Chciałabym zapytać o pisownię cząstki by w połączeniu z jak w następujących zdaniach:
Myślałam, jak by się pani zdziwiła.
No, jak by to powiedzieć.
Jak by to było przyjemnie pójść z tobą na spacer.
Czuję się tak, jakbyśmy powinni ze sobą porozmawiać.
Czy podana przeze mnie pisownia jest prawidłowa?
Pozdrawiam
Czytelniczka Poradni
-
Jak pisać o doktorze habilitowanym?18.05.201818.05.2018Szanowni Państwo,
znanym elementem etykiety akademickiej jest zwyczaj, by do doktora habilitowanego zwracać się per panie profesorze. A czy pisząc o doktorze habilitowanym jako o osobie trzeciej w liście do innego pracownika naukowego, również warto przestrzegać tej zasady, czy może należałoby postąpić jakoś inaczej?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Jak pisać po skrócie zamknietym kropką?5.11.20085.11.2008Czy gdy w zdaniu wymieniam datę ze skrótem roku r., powinieniem postawić po kropce należącej do tego skrótu przecinek czy też nie, tak aby było jasne, że nie jest to koniec zdania i mogę dalej pisać małą literą? Podaję przykład: „Na podstawie ustawy z dnia 05.11.2008r., zostało ustalone zobowiązanie podatkowe”.
-
Jak pisać: wielki głód czy Wielki Głód?16.05.201716.05.2017Szanowni Państwo,
chciałabym upewnić się w kwestii właściwego zapisu – wielkimi czy małymi literami. Niekiedy brak wielkiej litery może wywołać brak zrozumienia, że chodzi o wydarzenie historyczne: wielki głód (na Ukrainie), wielka wojna (I wojna światowa), wielka czystka, wielki kryzys (z 1929 r.).
Czy poprawny jest zapis w zdaniu: Wówczas porozumieli się zaborcy Polski: cesarstwo niemieckie, cesarstwo austriackie i Cesarstwo Rosyjskie (w ostatnim przypadku to formalna nazwa)?
Z poważaniem
A.B.
-
Powiedział (,) co i jak3.04.20153.04.2015Szanowna Poradnio!
Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości dotyczących wyrażenia co i jak w zdaniu: „Przyszedł do nas i powiedział (,) co i jak”. Czy należy je oddzielić przecinkiem i potraktować jak równoważnik, czy może nie oddzielać podobnie jak zaimek dlaczego w podobnym zdaniu?
Pozdrowienia
Mira -
Przecinek przed jak zawsze i jak zwykle, przecinek między okolicznikami24.02.201624.02.2016Szanowni Państwo,
czy wyrażenia: jak zwykle, jak zawsze należy oddzielać jako wtrącenia od pozostałych części zdania?
Czy w zdaniu: Przed południem podczas spotkania z dziennikarzami wymieniono sporo uwag fragment podczas spotkania z dziennikarzami powinien być traktowany jako drugi okolicznik czasu (po przed południem) i z tego tytułu oddzielony przecinkami, czy nie jest to obligatoryjne?